«Θα αφήσεις…»

Το πρώτο βήμα που πρέπει ο νέος από την πλευρά του και η νέα από τη δική της πλευρά να κάνουν, όταν αποφασίσουν να συνδέσουν τη ζωή τους μεταξύ τους, είναι να αφήσουν τον πατέρα τους και τη μητέρα τους. Από τη στιγμή που ομολογείς μπροστά στο Θεό και στους ανθρώπους ότι αποφάσισες να συνδέσεις τη ζωή σου, από κείνη τη στιγμή, οι σχέσεις σου με τους γονείς σου πρέπει να αλλάξουν. Σαν ένα παιδί της οικογένειας του πατέρα σου ήσουν υποχρεωμένος να εκτελείς την εντολή του Θεού που λέει: «Τα τέκνα υπακούετε στους γονείς σας κατά πάντα» Κολοσ. γ΄ 20. Σαν σύζυγος όμως βρίσκεσαι σε μιά νέα πραγματικότητα γιατί από την ώρα που παντρεύεσαι δημιουργείται μιά νέα κατάσταση πραγμάτων. Μέχρι πριν να παντρευτείς, κεφαλή της οικογένειας που ανήκες ήταν ο πατέρας σου που μαζί με τη μητέρα σου καθοδηγούσαν την πορεία ολόκληρης της οικογένειας. Από τη στιγμή του γάμου, εσύ γίνεσαι η κεφαλή, αν είσαι νέος, και με τη στενή συνεργασία και τη βοήθεια της γυναίκας σου πρέπει να χαράξεις την πορεία της νέας οικογένειας που δημιουργείς εκείνη, τη στιγμή. Η πατρική εξουσία παύει να ισχύει πάνω σου και η ευθύνη και οι φροντίδες που βάραιναν τους ώμους των γονιών σου για μένα, μεταβιβάζονται τώρα στους ώμους τους δικούς σου και της γυναίκας σου, για το μέλλος της οικογένειάς σου. Η εντολή του Θεόυ είναι σαφής και κατηγορηματική: «Θα αφήσεις τον πατέρα σου και τη μητέρα σου». Αυτό πρέπει οπωσδήποτε να γίνει αν θέλεις να δημιουργήσεις μιά σωστή οικογένεια χωρίς σοβαρά, από την πρώτη κιόλας στιγμή, προβλήματα. Πώς όμως είναι δυνατό, θα ρωρούσε κάποιος, να αλλάξει τόσο πολύ και μάλιστα μέσα σε μιά στιγμή ο τρόπος της σκέψης κι η συμπεριφορά του νέου και της νέας; Δεν είναι σπάνιο το φαινόμενο μεγαλυτέρων ατόμων να συμβουλεύουν τα νέα ζευγάρια να εγκαταστήσουν το σπιτικό τους μακριά απ΄το σπιτικό των γονιών τους για ν’αποφύγουν έτσι την επιρροή τους και τις δυσάρεστες παρεμβολές τους. Τέτοιες ενέργειες όμως, αν δεν έχει προηγηθεί η κατάλληλη προετοιμασία, όχι μόνο δε φέρνουν το ποθούμενο αποτέλεσμα, αλλά μπορεί να έχουν και δυσάρεστες συνέπειες. Δεν είναι σπάνιο το φαινόμενο να κατηγορεί ο ένας σύζυγος τόν άλλον ότι προσπαθεί να τον απομονώσει από τους δικούς του, κάτι που δε θα το ήθελε εκείνος. Πιό συχνό όμως είναι το φαινόμενο να δημιουργείται καχυποψία στους στενούς συγγενείς του και δυσφορία στους πιο μακρινούς. Σαν συνέπεια οι πιο κοντινοί συγγενείς του προσπαθούν να τον απομονώσουν κάπου για να του μεταβιβάσουν τις ανησυχίες τους για την ανεξήγητη, όπως τη χαρακτηρίζουν, συμπεριφορά της γυναίκας του που τους κάνει ν΄αναρωτιούνται τί στην πραγματικότητα επιδιώκει και ποιές είναι οι πραγματικές της διαθέσεις απέναντί τους, και οι πιο μακρινοί μόλις τον συναντήσουν θα του πούν «Ε, αδερφέ, όχι και να εξαφανιστείτε από τον κόσμο. Εσείς πιά το παρακάνατε». Είναι εξ άλλου, γνωστό ότι ο γεωγραφικός χωρισμός δύο ατόμων δε συνοδεύεται πάντοτε κι από ψυχικό χωρισμό. Είναι δυνατόν η κόρη ή ο γιός ν΄αναγκαστεί να μείνει μακριά από τους γονείς του κι όμως να συνεχίσει να είναι ψυχικά δεμένος μαζί τους. Κάποτε μάλιστα, ο δεσμός αυτός μπορεί να γίνει πιό έντονος, επειδή φτάνει στο σημείο να τους εξιδανικεύει. Αυτό γίνεται γιατί η νοσταλγία του γι’ αυτούς κάνει πιό ζωντανή στη μνήμη του τις αρετές τους ενώ συγχρόνως απαλύνει τα ελαττώματά τους. Σε τέτοιες περιπτώσεις το μόνο που πετυχαίνει ο σύζυγος είναι να εξογκώνονται οι λογαριασμοί του τηλεφώνου του εξ αιτίας των συχνών και παρατεταμένων τηλεφωνημάτων της γυναίκας του. Αυτό ακριβώς έγινε όταν η Ελένη, έτσι ονομάζουμε την κοπέλα της ιστορίας μας, αναγκάστηκε αμέσως μετά το γάμο της, να φύγει στην επαρχία. Δύο ή τρείς φορες τη μέρα μιλούσε για αρκετή ώρα στους δικούς της που ζούσαν στην Αθήνα. Στην περίπτωση όμως κάποιου νέου, που τον ονομάζουμε Νίκο, έγινε κάτι άλλο: Μιλούσε τόσο συχνά και τόσο κολακευτικά για τους γονείς του που ζούσαν μακριά, που έκανε τη γυναίκα του να ζηλεύει. Απ΄όλ΄αυτά φαίνεται ότι η συναισθηματική αποδέσμευση των παιδιών από τους γονείς τους θα πρέπει ν΄αρχίσει από πιό νωρίς, ώστε στην ώρα του γάμου να είναι έτοιμα ν΄αναλάβουν το σπουδαίο ρόλο που πρέπει να διαδραματίσουν. Τί, όμως, είναι εκείνο που μπορεί να εμποδίσει τη συναισθηματική αποδέσμευση των παιδιών από τους γονείς τους;

α) Δισταγμοί από το παιδί

Μερικά παιδιά που από ιδιοσυγκρασία τα χαρακτηρίζει κάποια δειλία και διστακτικότητα, είναι δυνατό να παραμείνουν συναισθηματικά δεμένα με τους γονείς τους τη στιγμή που θα έπρεπε να είχαν αποδεσμευτεί. Κοντά στους γονείς αισθάνονται πιό άνετα και μεγαλύτερη ασφάλεια. Σε τέτοιες περιπτώσεις θα πρέπει οι γονείς να  βοηθήσουν το παιδί τους ν΄αποδεσμευτεί σιγά σιγά από τον εαυτό τους. Το κακό είναι ότι οι περισσότεροι γονείς ευχαριστιούνται μ΄αυτή την κατάσταση. Επειδή τους αρέσει να είναι τα παιδιά τους ψυχικά δεμένα μαζί τους, αφήνουν αυτή την κατάσταση να παρατείνεται, χωρίς να μπορούν να προβλέψουν τις συνέπειες που μπορεί να έχει για το παιδί τους. Γιατί, αν μέν έιναι κορίτσι και συνεχίσει και μετά το γάμο να είναι συναισθηματικά δεμένο μαζί τους, μπορεί να δημιουργήσει συναισθήματα μειονεκτικότητας στον άντρα της κάνοντας τον να σκεφτεί ότι είναι ανίκανος να της προσφέρει ό,τι χρειάζεται για να είναι ικανοποιημένη απο τη ζωή της. Αυτό έγινε με την περίπτωση του 25χρονου νέου που τον ονομάζουμε Γιώργο. Αισθανόταν, μετά τρία χρόνια έγγαμης ζωής, τόσο άσχημα στη σκέψη ότι η γυναίκα του ήταν ανικανοποίητη και τότε μόνο ήταν ευχαριστημένη όταν επισκεφτόταν τους δικούς της, που δεν μπορούσε να ησυχάσει από τις τύψεις του για την ανικανότητα του, όπως έλεγε να σταθεί σαν ένας άξιος άντρας. Αν πάλι είναι άντρας αυτός που συνεχίζει να είναι συναισθηματικά δεμένος με τους γονείς του, τότε μπορεί να δημιουργήσει ανασφάλεια στη γυναίκα του, που αισθάνεται ότι δεν μπορεί να στηριχτεί πάνω του αφού εκείνος χρειάζεται να στηρίζεται σε άλλους. «Πως μπορώ να στηριχτώ στον Κώστα, μου έλεγε μιά νεαρή κυρία για τον άντρα της, αφού αυτός κρατιέται ακόμα από τη φούστα της μητέρας του και δεν μπορεί να κάνει κάτι αν δεν ρωτήσει τον πατέρα του».

β) Ενδόμυχοι φόβοι των γονιών.

Δεν είναι λίγοι οι γονείς εκείνοι, που καθώς βλέπουν την έκταση της διαφθοράς στη σύγχρονή μας κοινωνία, την κακία των ανθρώπων που εκδηλώνεται με όλες τις μορφές, την απάτη που παραμονεύει σε κάθε στροφή του δρόμου και την εκμετάλευση των ανύποπτων από τους, καμουφλαρισμένους σε προστάτες, αδίστακτους εκμεταλλευτές, καταλαμβάνονται από φόβο μήπως το παιδί τους δεν είναι ακόμα σε θέση μόνο του να προφυλαχτεί. Αυτό τους κάνει να προσπαθούν να κρατήσουν τα παιδιά τους πιό κοντά τους κι έτσι φέρνουν εμπόδια στην αποδέσμευσή τους. Τέτοια εμπόδια μπορεί να είναι η υπερπροστασία που δείχνουν μερικοί γονείς προς τα παιδιά τους, η υπερβολική αγάπη άλλων που κάνει το παιδί τους να αισθάνεται τύψεις όταν προσπαθεί ν΄αποδεσμευτεί συναισθηματικά, οι καλά καμουφλαρισμένες υπερβολικές απαιτήσεις ορισμένων γονιών, κυρίως συναισθηματικές και σπάνια υλικές, που έχουν κατάλληλα εμφυτευτεί στη συνείδηση του παιδιού σαν ιερές υποχρεώσεις απέναντί τους, κί άλλα. Η τριαντάχρονη, μαυροφορεμένη, κοπέλα που ήρθε στο ιατρείο μου για να εξεταστεί, μια πολύ πετυχημένη στο ελεύθερο επάγγελμα της δεσποινίδα, που την ονομάζουμε Αφροδίτη, δεν μπορούσε να συγκρατήσει τα δάκρυα της μόλις η συζήτηση έφτασε στη μητέρα της. Η αντίδραση της μ΄έκανε να σκεφτώ ότι η μητέρα της είχε πεθάνει πρίν λίγο καιρό. Ξαφνιάστηκα όταν έμαθα ότι είχαν ήδη περάσει περισσότερο από δύο χρόνια. Ρώτησα γιατί δεν μπόρεσε τόσο καιρό να ξεπεράσει το σόκ που της προκάλεσε ο θάνατος της μητέρας της. Η ίδια με κλάματα στα μάτια μου διηγήθηκε ότι η μητέρα της υπόφερε πολύ. Είχε πάθει καρκίνο του μαστού και παρά τις πιέσεις των παιδιών της, παραμέλησε τόσο πολύ την κατάστασή της που έγινε ανεγχείρητη. Στη συνέχεια εμφανίσθηκαν οι μεταστάσεις στους πνεύμονες και στα οστά που της προξενούσαν φρικτούς πόνους. Μετά λίγους μήνες πέθανε σε ηλικία μικρότερη των 70 χρόνων. «Ήταν πολύ οδυνηρό, μου είπε, να βλέπουμε τη μητέρα μας να υποφέρει και μέσα από τα χέρια μας να φεύγει. Μετά το θάνατο του πατέρα μας, πρίν 10 χρόνια, αυτή ήταν το στήριγμά μας». «Ήταν όμως αυτό, ρώτησα, ή μήπως είσασταν περισσότερο απ΄όσο πρέπει δεμένες συναισθηματικά με τη μητέρα σας, κι αυτό σας κάνει να μη μπορείτε να ξεπεράσετε το σόκ από το χαμό της;» «Ναι, γιατρέ, αυτή είναι η αλήθεια», πετάχτηκε η παντρεμένη αδελφή της που την είχε συνοδεύσει μέχρι το ιατρείο, και που κι εκείνη με δυσκολία συγκρατούσε τα δάκρυά της. «Υποφέραμε τόσο πολύ, συνέχισε η αδελφή της, που αποφάσισα ν΄αφήσω το παιδί μου ν΄ανεξαρτοποιηθεί από μικρό και να μή δεθεί πάνω μου. Δεν θέλω αργότερα να υποφέρει όπως υπόφερα εγώ». Η ίδια μου είπε ότι επί ενάμισυ χρόνο επισκεφτόταν τον τάφο της μητέρας της μιά φορά τουλάχιστον τη βδομάδα, ενώ η αδελφή της η Αφροδίτη, πήγαινε σχεδόν κάθε μέρα. Αυτές ήταν οι συνέπειες της λανθασμένης τακτικής της μητέρας τους. Όσοι γονείς κάνουν αυτό το σφάλμα θα πρέπει να το καταλάβουν πως για το καλό των παιδιών τους θα πρέπει να σφίξουν την καρδιά τους για να βοηθήσουν το παιδί τους. Όπως πρέπει να διδάξουν το παιδί τους για να μάθει πως να μπορεί να περνάει μόνο του, χωρίς να κινδυνεύει, τους πολυσύχναστους δρόμους της πόλης και όπως σε μιά στιγμή αφού το παιδί το έχει σιγά σιγά διδαχτεί, πρέπει να σφίξουν την καρδιά τους και ν΄αφήσουν το παιδί τους να περάσει μόνο του το δρόμο, το ίδιο πρέπει να γίνει και με τη συναισθηματική αποδέσμευσή του. Πρέπει να το βοηθήσουν ν΄αποδεσμευτεί σιγά σιγά απ΄αυτούς για να μπορέσει, όταν έρθει η ώρα, να σταθεί μόνο στα πόδια του. Έτσι όχι μόνο το ίδιο δε θα έχει προβλήματα στη αρχή της έγγαμης ζωή του, αλλά θα τους ευγνωμονεί σ΄όλη του τη ζωή. Η αποδέσμευση, λοιπον, θα πρέπει να γίνει βαθμιαία και στην κατάλληλη ώρα.

γ) Αποδέσμευση στην κατάλληλη ώρα και όχι πρόωρα.

Είναι σπάνιο, νομίζω σήμερα το φαινόμενο γονιών που προσπαθούν πρόωρα ν’ απομακρύνουν τα παιδιά τους από κοντά τους. Αν ένα αγόρι είναι 13 ή 14 ετών δε θα πεί πώς έγινε κιόλας άντρας και έχει οπωσδήποτε ωριμάσει αρκετά για να μπορεί να σταθεί και να προχωρήσει μόνο του χωρίς βοήθεια από τους γονείς του. Φράσεις, όπως «είσαι άντρας πιά, πήγαινε να δουλέψεις και να κάνεις τη ζωή σου», δε νομίζω ότι ακούγονται συχνά σήμερα, ακόμα κι από κοσμικούς γονείς. Το ίδιο φυσικά ισχύει και για τίς κοπέλες. Πολύ πιό συχνό είναι το φαινόμενο νέων που προσπαθούν να αποδεσμευτούν πρόωρα από τους γονείς τους. Η τάση αυτή έχει πάρει επικίνδυνες διαστάσεις στις κοσμικές οικογένειες και, δυστυχώς, έχει τα τελευταία χρόνια επεκταθεί και στα παιδιά αρκετών χριστιανικών οικογενειών. Επηρεασμένα από τα συνθήματα του κόσμου για τη δήθεν, απελευθέρωση προσπαθούν να αποδεσμευτούν ψυχικά πρόωρα από τους γονείς τους. Επειδή όμως δεν είναι αρκετά ώριμα και επειδή δεν έχουν ακόμα αποκτήσει συναισθηματική σταθερότητα, αναγκάζονται για να καλύψουν το ψυχικό κενό που αισθάνονται, ν΄αναπτύξουν στενούς δεσμούς με φίλους ή φίλες, με όλους τους κινδύνους που τέτοιοι δεσμοί περικλείουν. Γνωρίζω αρκετές περιπτώσεις νεαρών αγοριών και κοριτσιών που επιρεασμένα από τις αντιλήψεις που επικρατούν στον κόσμο σήμερα, έκαναν το σφάλμα να θελήσουν ν’απομακρυνθούν ψυχικά πρόωρα από τους γονείς τους. Οι περισσότεροι, ευτυχώς, σύντομα αντιλήφθηκαν το σφάλμα τους και σταμάτησαν. Λίγα ήταν εκείνα τα παιδιά που προχώρησαν. Ξέρω μερικές τραγικές ιστορίες τέτοιων παιδιών. Ιστορίες που σε συγκλονίζουν μέχρι τα βάθη της ψυχής σου. Περιστατικά παιδιών και παραστρατήματα τόσο οδυνηρά που πλήγωσαν βαθειά και τα ίδια και τους γονείς τους και συνεχίζουν ακόμα μερικά απ΄αυτά να στάζουν φαρμάκι στην ψυχή των γονιών τους. Θα σας αναφέρω μόνο ένα σαν αντιπροσωπευτικό δείγμα.

Το δράμα της Κικής

Θα την ονομάσουμε Κική. Την είδα για πρώτη φορά πρίν λίγα χρόνια. Ήταν τότε 14 ετών, καστανή, λίγο γεμάτη και αρκετά νόστιμη κοπέλα. Είχε πριν ένα μόλις χρόνο, παρατήσει το Γυμνάσιο και στο Ιδιωτικό που, μετά από πολλά παρακάλια, δέχτηκε να τη γράψουν, ελάχιστα παρακολούθησε και τελικά το παράτησε παρά τις φιλότιμες προσπάθειες και την ειδική φροντίδα που έδειξαν οι καθηγητές. Κάθε λίγο εξαφανιζόταν από το σπίτι της και η καΰμένη η μητέρα της κινούσε γή και ουρανό, έμπιστους φίλους, και το αστυνομικό τμήμα ακόμα, να τη βρεί και να την παρακαλέσει να επιστρέψει. Είχε μπλεχτεί με έναν και μετά από λίγους μήνες με κάποιον δεύτερο νεαρό, απ΄αυτούς που παριστάνουν τους μοντέρνους και μιλούν με παχειά λόγια για τη νέα γενιά και για τα δικαιώματα της. Η Κική φυσικά, δεν μπορούσε να αντιληφθεί πόσο κούφιοι ήταν και οι ίδιοι και τα λόγια τους. Οι νεαροί, όπως ήταν επόμενο, δεν αρκέστηκαν μόνο στο να γνωριστούν με την Κική, αλλά προσπάθησαν να την εκμεταλλευτούν όσο μπορούσαν πιό πολύ. Ο ένας από τους δύο προσπάθησε να τη μυήσει στις ακραίες πολιτικές του πεποιθήσεις και σε μερικές περιπτώσεις την παρέσυρε και στη χρήση ναρκωτικών. Η ίδια τότε πίστευε, ότι δεν είχε παρασυρθεί και ότι ήταν σε θέση να ελέγξει την πορεία της. Κι όμως τόσο πολύ είχε αλλάξει, που έδινε την εντύπωση ενός ψυχικά άρρωστου παιδιού. Ο πόνος της μητέρας της ήταν πολύς και τα δάκρυα της αφάνταστα πικρά. Η κατάσταση αυτή συνεχίστηκε για τρία περίπου χρόνια. Ευτυχώς όμως που στο τέλος συνήλθε. Τώρα γράφει στη μητέρα της. «Σ’ αγαπώ μαμά. Είσαι τόσο καλή και τόσο χρήσιμη σε μένα. Σ΄ έχω όμως πληγώσει τόσο πολύ». Γιατί, όμως, να την πληγώσει; Γιατί παρασύρθηκε από τα κούφια και ύπουλα κηρύγματα μερικών διεφθαρμένων τύπων. Συναισθηματική αποδέσμευση από τους γονείς; Ναι, αλλά βαθμιαία και στην ώρα της. Ποτέ όμως πρόωρα. Αν εσύ νομίζεις πως έχεις μεγαλώσει πιά αρκετά και πως είσαι σε θέση να καθορίζεις μόνος σου τις σχέσεις σου, τους φίλους σου και τις παρέες σου και αισθάνεσαι πως είναι πια καιρός ν΄αρχίσεις και σύ να ζείς όπως θέλεις τη ζωή σου, πρόσεξε την αντίδραση των δικών σου στις ενέργειές σου. Αν οι δικοί σου δε συμφωνούν, καλύτερα είναι να μή προχωρήσεις. Μή περάσει από το νού σου ότι οι δικοί σου έζησαν σε άλλη εποχή και γι΄αυτό δεν μπορούν ν΄αντιληφθούν την εποχή σου. Οι βασικές ανάγκες του ανθρώπου παραμένουν οι ίδιες και δεν επιρεάζονται από τις διάφορες εποχές. Μην ξεχνάς ακόμα πως οι γονείς σου ακόμα κι αν δεν ξέρουν τόσα πολλά όσα εσύ έχεις μάθει, ξέρουν από την πείρα τους αρκετά για ν΄αντιληφθούν τους κινδύνους που διατρέχεις. Κι αν σου φαίνεται ενοχλητική η παρεμβολή τους και ανιαρές οι συμβουλές τους, θυμήσου τα λόγια του απ. Παύλου. «Το να σ ας γράφω τα αυτά είς εμέ μέν δέν είναι οχληρόν, είς εσάς δέ ασφαλές» Φιλ. γ΄1. Ό,τι κι αν κάνουν οι γονείς σου το κάνουν από αγάπη για σένα και από ενδιαφέρον για το καλό σου. Αν αισθάνεσαι ότι έχουν υψώσει φράχτη γύρω σου, μή νομίσεις ότι το έκαναν για να σ΄εμποδίσουν να βγείς έξω από την αυλή, αλλά γιά νά εμποδίσουν κάποιον εχθρό να σου επιτεθεί. Όταν εσύ σιγά σιγά δυναμωθείς και είσαι σε θέση μόνο σου, χωρίς πολλούς κινδύνους να σταθείς και να προχωρήσεις στή ζωή, θα δείς ότι κανένα εμπόδιιο δέ θα συναντήσεις από τους γονείς σου. Κι αυτό γιατί είναι παρατηρημένο ότι οι γονείς εμπιστεύονται τόσο περισσότερο τα παιδιά τους όσο εκείνα δείχνουν ώριμα στήν κρίση και στα συναισθήματά τους. Πολλοί λίγοι είναι εκείνοι οι γονείς, συχνότερα μητέρες, πού επειδή έχουν προσωπικές δυσκολίες ή ψυχολογικές ανάγκες από ανασφάλεια ή δυσκολία προσαρμογής πού τούς κατέχει, προσπαθούν με κάθε τρόπο να κρατήσουν τα παιδιά κοντά τους, ακόμα κι όταν αυτά έχουν ενηλικιωθεί κι έχουν δημιουργήσει δικές τους οικογένειες. Σε τέτοιες περιπτώσεις θα πρέπει το παιδί σιγά σιγά αλλά σταθερά και με καλό πάντα τρόπο να δώσει στούς γονείς του να καταλάβουν ότι άλλη είναι η οικογένειά τους και άλλη η δική του. Ποτέ δε θα πρέπει να επιτρέψει να γίνει ο ίδιος το μήλο της έριδας ανάμεσα στη γυναίκα του από τη μιά πλευρά και στη μητέρα του από την άλλη. Άν κάτι τέτοιο συμβεί, αυτό σημαίνει ότι είναι ακόμη ανώριμος και ανίκανος να σταθεί εκεί που πρέπει κι έτσι που πρέπει για να κατευθύνει το καραβάκι της οικογένειας του χωρίς επικίνδυνους κλυδωνισμούς.

Πηγή: Μπορεί να υπάρξει… ευτυχισμένος γάμος, Dr Ανανίας Καβάκας