Στο τέλος κάθε μέρας της Δημιουργίας, όταν ο Θεός αντίκρυζε αυτά που είχε δημιουργήσει, τα έβρισκε να είναι πολύ καλά («καλά λείαν»). Μόνο στην περίπτωση του ανθρώπου είπε ότι «δεν είναι καλόν είς τον άνθρωπον να είναι μόνος». Αν ο Θεός έδωσε στον άνθρωπο τη γυναίκα το έκανε, εκτός από τους άλλους λόγους, για να μπορέσουν οι δυό ενωμένοι σ΄ένα σύνολο, να προχωρήσουν πιό καλά. Η ένωση του άντρα με τη γυναίκα μπορεί, και πρέπει, να βοηθήσει στη αποκάλυψη άγνωστων μέχρι τότε ταλέντων και ικανοτήτων, και στην ωρίμανση και των δυό. Έχω ακούσει αρκετές φορές από γυναίκες λόγια σάν κι αυτά: «Τον βλέπεις αυτόν τί καλός σύζυγος έγινε; Πώς προσέχει τη γυναίκα του και τα παιδιά του; Και να σκεφτείς ότι καμιά κοπέλα δεν του έδινε σημασία. Πραγματικά δεν του φαινόταν». Ο άνθρωπος μέσα του είχε προσόντα, αλλά μέχρι εκείνη τη στιγμή δεν είχε τις ευκαιρίες να τα εκδηλώσει. Έχω επίση ακούσει μερικές φορές από άντρες: «Άστα γιατρέ, έκανα πολλές κουταμάρες στη ζωή μου. Να σκεφτείς ότι η τάδε κοπέλα έδειχνε ενδιαφέρον για μένα κι εγώ ούτε σημασία της έδωσα. Δές τώρα, τι εξαιρετική γυναίκα έγινε». Και στις δυό περιπτώσεις οι ικανότητες και τα χαρίσματα τους δεν ήταν δυνατό να γίνουν αντιληπτά απ΄αυτούς που δε ζούσαν κοντά τους ή δεν υπήρχαν οι κατάλληλες συνθήκες ν΄αποκαλυφτούν. Μέσα στην οικογένεια ο άντρας και η γυναίκα με την αλληλοϋποστήριξη, την ενθάρρυνση και την ενίσχυση του ενός απ΄τον άλλον πρέπει να προχωρήσουν πιό μπροστά και όχι να οπισθοδρομήσουν. Είναι σωστό αυτό που λέγεται ότι πολλούς μεγάλους άντρες τους ανέδειξαν οι γυναίκες τους. Η ένωση ενός νέου με μιά νέα αν είναι σωστή, θα τον βοηθήσει να προχωρήσει, ν΄ανέβει και ν΄αναδειχτεί, ενώ αν δεν είναι αυτή που πρέπει, θα τον καταστρέψει. Θα μπορούσα ν΄αναφέρω δεκάδες περιπτώσεις αντρών που είχαν όλα τα προσόντα και τις δυνατότητες να προχωρήσουν και να πετύχουν στη ζωή, που όμως η λανθασμένη εκλογή συζύγου τους οδήγησε στη καταστροφή. Θα σας αναφέρω μόνο μιά, την περίπτωση κάποιου νέου που θα τον ονομάσουμε Χρήστο.
Ο Χρήστος με τη Φιφή του.
Ο Χρήστος, ένας έξυπνος, δραστήριος, με πολλά προσόντα και αρκετά φιλόδοξος νέος, είχε ξεχωρίσει απ΄την εφηβική του ακόμα ηλικία. Μελετηρός και μεθοδικός απόδιδε πολύ καλά στις σπουδές του. Πρόθυμος και δραστήριος όπως ήταν, ξεχώριζε στην απόδοση σε κάθε τί που αναλάμβανε. Τον χαρακτήριζε επί πλέον υπευθυνότητα και σοβαρότητα στην εργασία του όπως και στις σχέσεις του με τους άλλους νέους ή μεγαλύτερους και με το Θεό. Όσοι τον γνώρισαν έβλεπαν στο πρόσωπό του ένα νεαρό που κάποτε θα ανέβαινε πολύ ψηλά. Ο Χρηστάκης όμως σ΄ένα συνέδριο νέων γνωρίστηκε και ερωτεύτηκε μιά 14χρονη κοπέλα, που θα την ονομάσουμε Φιφή. Όλοι γύρω του είδαν το λάθος που έκανε. Άφησε τον εαυτό του να ερωτευτεί αυτή την κοπέλα, που θα΄ταν η τελευταία που θα΄πρεπε να είχε σκεφτεί να παντρευτεί. Ο μόνος που είχε διαφορετική γνώμη ήταν ο Χρηστάκης. Επέμενε ότι αυτή ήταν η κοπέλα των ονείρων του και ότι οι άλλοι έκαναν λάθος. Συνέχισε τις σπουδές του και στο μεταξύ την αραβωνιάστηκε. Τότε ήταν που τη γνώρισα κι εγώ. Από μέσα μου σκεφτόμουν, «Μα, μυαλό δεν έχει αυτός ο άνθρωπος; Τι της βρήκε και πώς μπορεί να ζήσει μ΄αυτή την κοπέλα». Που να μιλήσεις όμως κανείς στο Χρήστο. Χρυσό μου την κατέβαζε, αγάπη μου την ανέβαζε. Δεν άργησε να φτάσει ο γάμος και να έρθουν στη συνέχεια και τα παιδιά. Ο Χρήστος, που θα έπρεπε ήδη να έχει προχωρήσει και ν΄αναδειχτεί, έχει στην πραγματικότητα καταστραφεί και γελοιοποιηθεί. Γιατί; Γιατί η Φιφή όχι μόνο δεν είναι σε θέση, έστω και στο ελάχιστο να τον βοηθήσει, αλλά μόνο προβλήματα του δημιουργεί.
Βοηθούμε τον άλλον ή … τον παραγκωνίζουμε;
Το ερώτημα τίθεται σε μας: Βοηθούμε τον ή τη συζυγό μας να προχωρήσει ή τον εμποδίζουμε; Τον αφήνουμε να πάει μπροστά ή τον παρεμποδίζουμε; Τον παραδεχόμαστε ή τον παραγκωνίζουμε; Έχω δεί αρκετές περιπτώσεις δυναμικών γυναικών που παρεμβαίνουν συνεχώς, που διορθώνουν κάθε λίγο, που παίρνουν αμέσως το λόγο, έστω κι αν έχει αρχίσει ο άντρας τους να μιλάει, που του κάνουν κάθε λίγο παρατηρήσεις, κάποτε μπροστά και σε ξένους, και που προσπαθούν αυτές να κυριαρχούν και να διοικούν το σπίτι τους. Δεν ξέρω τι σκέφτονται από μέσα τους, γιατί ποτέ μέχρι τώρα δεν έχει έρθει κάποια για να μιλήσουμε με ανοιχτά χαρτιά. Άν, πάντως, έχουν μεγάλη ιδέα για τον εαυτό τους και τις ικανότητες τους, τους βεβαιώνω ότι ο μόνος μεγάλος μέσα τους είναι ο εγωισμός τους. Άν κάποια γυναίκα συμπεριφέρεται έτσι απέναντι στον άντρα της, όσο εμπιστοσύνη και άν έχει στον εαυτό της, να είναι βέβαιη ότι τίποτα δεν πρόκειται να κατορθώσει. Γιατί αν μέν ο άντρας της έχει ισχυρή θέληση, σύντομα θα γίνουν μαλλιά κουβάρια, και άν πάλι είναι αδύνατος στη θέληση θα κατορθώσει, φυσικά, να τον υποδουλώσει αλλά θερίσει αργότερα τις συνέπειες των ενεργειών της, εκτός του ότι θα γελοιοποιηθεί και στα μάτια των γνωστών της. Ένα άλλο επίσης, που πρέπει όλοι μας να το γνωρίζουμε είναι ότι η αλλαγή ενός ανθρώπου, η μεταμόρφωσή του και η ωρίμανση, δεν έρχονται επειδή ο άλλος το απαιτεί ή επειδή τον πιέζει να το κάνει, αλλά μόνον όταν δημιουργηθούν οι κατάλληλες συνθήκες. Τότε μόνο η πρόοδος, η αλλαγή και η ωρίμανση μπορούν να επιτευχθούν. Με τη συνεχή γκρίνια και με την επιμονή δεν μπορεί να γίνει τίποτα, γιατί αυτά δείχνουν τάσεις κριτικής, επιβουλής και κυριαρχίας πάνω στον άλλον και όχι αγάπη και προθυμία για την στήριξη του άλλου. Στο γάμο θα πρέπει να συναισθανόμαστε ο ένας τον άλλον, να επικοινωνούμε ο ένας με τον άλλον, να συνεργαζόμαστε ο ένας με τον άλλον και να βοηθούμε ταπεινά ο ένας τον άλλον για την πρόοδό του σαν άτομο και για την προκοπή του στη ζωή. Έτσι μόνο μπορεί να έρθει η βαθμιαία αλλαγή και η πρόοδος μέσα στη ζωή. Σκοπός μας πρέπει να είναι να υπηρετούμε με ταπείνωση και όχι να κυριαρχούμε. Έτσι μόνο θα εφαρμώσοθμε το «Γίνεσθε δέ εις αλλήλους χρηστοί» (Εφεσ. δ΄32).
Να ολοκληρωθεί και όχι να ομοιωθεί με μας.
Ο σκοπός μας στο γάμο είναι να βοηθήσουμε τον άλλον να απαλλαγεί από αδυναμίες, κακές συνήθειες και ελαττώματα για να μπορέσει να ολοκληρωθεί και να προχωρήσει χωρίς εμπόδια στη ζωή και σε άνοδο πνευματική. Για να γίνει όμως αυτό θα πρέπει να δεχτούμε τον άλλον όπως είναι και να μή προσπαθήσουμε να τον κάνουμε έτσι που εμείς θα θέλαμε ο άλλος να είναι. Γιατί σ΄αυτή την περίπτωση θα σκοντάψουμε. Ο άλλος είναι μιά διαφορετική προσωπικότητα με διαφορετικό από μας χαρακτήρα και ιδιοσυγκρασία. Έτσι που είναι θα πρέπει να τον βοηθήσουμε να απαλλαγεί απο τα μειονεκτήματά του για να προχωρήσει ομαλά στη ζωή και στη πνευματική του προκοπή. Αν προσπαθήσουμε να τον κάνουμε έτσι που εμείς θέλουμε να είναι, θα παρασυρθούμε στο να τον πιέζουμε να γίνει όπως εμείς στην πραγματικότητα είμαστε. Ο άλλος όμως δεν είναι φτιαγμένος σαν κι εμάς κι ούτε μπορούμε να ισχυριστούμε ότι έτσι που τον θέλουμε εμείς τον θέλει και ο Θεός. Σκοπός μας πρέπει να είναι να δεχτούμε τον άλλον όπως είναι και να τον βοηθήσουμε να τελειοποιηθεί. Σε τί υστερεί η γυναίκα μου; Είναι φλύαρη; Παρασύρεται εύκολα σε κριτική των άλλων και σε κουτσομπολιό; Είναι πολύ ευαίσθητη και δεν μπορεί ν΄ανεχτεί και την παραμικρή παρατήρηση; Σιγά, σίγά, με αγάπη και πολλύ προσοχή θα πρέπει να την βοηθήσω να βελτιωθεί και να απαλλαγεί από τα ελαττώματά της. Με το να της βάζω τις φωνές δεν κερδίζω και πολλά. Ίσως και η ίδια να υποφέρει από τα ελαττώματά της. Με τις φωνές μου θα την κάνω να υποφέρει πιό πολύ και ίσως αρνηθεί να προσπαθήσει ν΄απαλλαγεί από τις αδυναμίες της.
Βοήθησε στα ελαττώματα του.
Είναι ο άντρας σου ακατάστατος στο σπίτι; Βοήθησέ τον να εκτιμήσει την τάξη αντί να του γκρινιάζεις συνεχώς. Είναι συνεπής στις υποχρεώσεις του; Αργεί στα ραντεβού του και παραμελεί να κάνει πράγματα που έχει υποσχεθεί; Ίσως μέσα στις σκοτούρες να του ξεφεύγουν κι από τη μνήμη. Ίσως δεν έχει συναίσθηση του χρόνου τόσο ακριβή όσο την έχεις εσύ. Αντί να του βάζεις κάθε λίγο τις φωνές, βοήθησέ τον προγραμματίζοντας για αυτόν, ή υπενθυμίζοντάς του τις υποχρεώσεις του. Έτσι θα νιώσει όχι μόνο ανακούφιση αλλά θα σ΄εκτιμήσει πιό πολύ. Θα γίνεις πραγματικά βοηθός και συνεργάτης του.
Αξιοποιεί τις δυνατότητές του;
Ο σκοπός μας όμως δεν πρέπει να είναι μόνο να βοηθήσουμε τον άλλον ν΄απαλλαγεί απ΄τα μειονεκτήματά του, αλλά και να αξιοποιήσει τα προσόντα του. Σκεφτόμαστε, άραγε εμείς οι άντρες, τι δυνατότητες έχουν οι γυναίκες μας; Προσπαθούμε να διαπιστώσουμε αν αξιοποιούν τα ταλέντα και τα προσόντα τους ή μήπως τα αφήνουν σε αχρηστία; Κάνουν το ίδιο οι γυναίκες μας για μας; Ή μήπως κάνουμε το αντίθετο; Σκοπός μας πρέπει να είναι να βοηθήσουμε τον άλλον όχι μόνο να αξιοποιήσει τα προσόντα του αλλά να εντοπίσει κι άλλες δυνατότητες μέσα του, που μέχρι τώρα μένουν ανεκμετάλλευτες. Για να γίνει όμως αυτό θα πρέπει να δημιουργηθούν οι κατάλληλες συνθήκες. Πρέπει να υπάρξει κλίμα αποδοχής, εμπιστοσύνης, αγάπης, πραότητας και ταπεινής υπηρεσίας του ενός προς τον άλλον. Χρειάζεται τέλος, στενή και αρμονική συνεργασία για συντονισμό των ενεργειών για να γίνει δυνατή η αξιοποιήση των χαρισμάτων και των ικανοτήτων και των δυό. Έτσι μόνο θα προχωρήσουν και οι δυό μπροστά και θα μπορέσουν να δημιουργήσουν ένα αξιοζήλευτο ζευγάρι.
Πετυχημένοι ή αποτυχημένοι;
Κάθε λίγο καμαρώνουμε κι ένα ζευγάρι καθώς μπαίνουν στην εκκλησία για την τελετή του γάμου. Καμαρώνει επίσης ο γαμπρός τη νύφη του και η νύφη τον γαμπρό. Το ερώτημα είναι: Μετά 10 χρόνια θα συνεχίζει να χαίρεται και να καμαρώνει ο ένας τον άλλον; Κι ακόμα οι άλλοι, γνωστοί και φίλοι, θα συνεχίζουν να τους καμαρώνουν και να τους χαίρονται για τη στάση που κράτησαν και συνεχίζουν να κρατούν ή θα τους θεωρούν σας ένα αποτυχημένο ζευγάρι και κατά βάθος θα τους λυπούνται; Το ερώτημα όμως είναι και για μάς: Μας καμαρώνουν οι άλλοι για την οικογενειακή και την κοινωνική μας ζωή και στάση; Αν όχι, τι φταίει; Λανθασμένη εκλογή; Αν είναι αυτό, είναι ήδη πολύ αργά να διορθωθεί. Μήπως όμως φταίει η λανθασμένη τακτική που ακολουθήσαμε στην οικογενειακή μας ζωή; Αν συμβαίνει αυτό, δεν είναι αργά. Μπορεί και τώρα να διορθωθεί. Αρκεί να υπάρξει θέληση και ταπείνωση στη καρδιά. Ο παροιμιαστής γράφει, «όστις εύρηκε γυναίκα εύρηκεν αγαθόν, και απήλαυσε χάρι παρά Κυρίου» (Παρ. ιη΄22). Και πραγματικά όταν η γυναίκα συνειδητοποιήσει το ρόλο της και κρατήσει τη θέση της, είναι ευλογία για το άντρα της. Το ίδιο φυσικά ισχύει για για τον άντρα. Όταν ξέρει πως να βοηθήσει τη γυναίκα του, όχι μόνο όλα μέσα στην οικογένεια του εξελίσσονται όμορφα κι ευλογημένα, αλλά και ο ίδιος χαίρεται την πρόοδο της γυναίκας που στέκεται σοτ πλευρό του.
Πώς σπάει η ψυχική επαφή ανάμεσα στους συζύγους.
Είναι πραγματικά απίστευτο, κι όμως, δυστυχώς, αληθινό το φαινόμενο ζευγαριών που ενεργούν με τέτοιο τρόπο, που λες και θέλουν ν΄απομακρυνθούν ψυχικά ο ένας απ΄τον άλλον. Η βασικότερη αιτία σ΄αυτές τις περιπτώσεις είναι ο εγωκεντρισκός που αφήνουν ν΄αναπτυχθεί μέσα τους. Ο άντρας κουρασμένος και ζαλισμένος απ΄ τη δουλειά του περιμένει την ώρα να φτάσει στο σπίτι για να ξεποστάσει και να ξεζαλιστεί. Η γυναίκα, την ίδια στιγμή, αγανακτισμένη απ΄ τη ανυπακοή και τα προβλήματα των παιδιών και απηυδυσμένη απ΄τις ατέλειωτες εργασίες και απ΄τις απρόοπτες δυσκολίες του νοικοκυριού και γενικά του σπιτιού, περιμένει την ώρα να εμφανιστεί ο σύζυγος για να την βοηθήσει. Ο άντρας έρχεται με τη σκέψη να ξεκουραστεί ενώ η γυναίκα του τον περιμένει για να ενεργήσει. Ο άντρας φτάνει στο σπίτι με την επιθυμία να ξαπλώσει λίγο και να ησυχάσει ενώ η γυναίκα του, που βρίσκεται σε απόγνωση ζητάει άμεση δράση. Και οι δυό τους έχουν μιά ανάγκη και επιθυμούν μιά λύση ο καθένας για τον εαυτό του. Η έλλειψη υπομονής και ψυχραιμίας ψυχραίνει τις σχέσεις τους. Από δυό αγαπημένους συνεργάτες μετατρέπονται χωρίς να προλάβουν να το καταλάβουν, σε δυό αντίπαλους. Η επικοινωνία και η αλληλοεξυπηρέτηση έχουν εξαφανιστεί. Άν ο σύζυγος μπορούσε λίγο να την καθησυχάσει κι αν εκείνη είχε λίγη υπομονή και δεν ζητούσε άμεση δράση, τίποτα δεν θα είχε συμβεί. Άν ο καθένας τους δεν σκεφτόταν το εαυτό του και το πρόβλημά του τόσο πολύ, αλλά λίγο και τον άλλον, τα πράγματα θα είχαν διαφορετικά εξελιχτεί. Βλέπετε ότι και σ΄αυτή την περίπτωση η αιτία στο βάθος είναι ο εγωκεντρισμός. Ο εγωκεντρισμός δεν αφήνει το άνθρωπο να δει πέρα απ΄ τον εαυτό του. Κάθε σκέψη που κάνει ή κάθε ενέργεια που αποφασίζει, περιστρέφεται γύρω απ΄τον εαυτό του, το συμφέρον του και έχει σχέση με τις επιθυμίες του και τις προσωπικές του φιλοδοξίες. Όσο όμως κάποιος περιστρέφεται γύρω απ΄τον εαυτό του, τόσο περισσότερο απομονώνεται απ΄το διπλανό του. Πικραίνεται εύκολα όταν οι ενέργειες του άλλου δεν βοηθούν στην εκπλήρωση των σκοπών του και αγανακτεί γιά κάθε τι που θίγει το εγώ του. Όλα αυτά όμως απομακρύνουν ψυχικά τον άλλον από κοντά του. Επί πλέον ο εγωισμός του δεν τον αφήνει να δει τη λαθεμένη τακτική του αλλ΄αντίθετα θεωρεί σαν αίτια της κακής σχέσης τους τον άλλον. Αυτό έχει σαν συνέπεια να δημιουργείται μέσα του κακή διάθεση απέναντι στη σύζυγό του που άλλοτε εκδηλώνεται φανερά με άσχημα λόγια, θυμούς ή εκνευρισμούς και άλλοτε με τρόπο πιό έμμεσο κι αυτό είναι το πιό συχνό. Είναι πολλές, πραγματικά, οι περιπτώσεις οικογενειών που ο άντρας κάνει παρατηρήσεις στη γυναίκα του με το παραμικρό, που εύκολα την κριτικάρει, κάποτε μάλιστα μπροστά και σ΄άλλους, ή αποκαλύπτει δημόσια τα σφάλματά της. Όλα αυτά δείχνουν ότι μέσα του επικρατεί εχθρική, λίγο πολύ, διάθεση απέναντι στη γυναίκα του. Το ίδιο φυσικά παρατηρείται κι απ΄την πλευρά των γυναικών. Είναι θλιβερό, πραγματικά, το φαινόμενο γυναικών που αποκαλύπτουν τις αδυναμίες των συζύγων τους στους άλλους, ενώ ο σκοπός τους θα΄πρεπε να είναι να τους βοηθήσουν να τις αποβάλουν, ή που βρίσκουν διασκεδαστικό να ειρωνεύνονται, κάποτε μάλιστα μπροστά στους άλλους, τη συμπεριφορά του άντρα τους, τα όνειρά του και τους προγραμματισμούς του. Πόσο εύκολα, πραγματικά, ο άνθρωπος ξεχνάει το «Μη κρίνετε, διά να μή κριθήτε, διότι με όποιαν κρίσιν κρίνετε, θέλετε κριθή και με όποιον μέτρον μετρείτε θέλει αντιμετρηθεί είς εσάς» (Ματθ. ζ΄1-2). Πόσο εύκολα επίσης ξεχνάει το «πάσα δε πικρία και θυμός και οργή και κραυγή και βλασφημία ας αφαιρεθή από σας μετά πάσης κακίας» (Εφεσ. δ΄31). Κι αυτά, να σκεφτεί κανείς, παρατηρούνται κάποτε και σε χριστιανούς. Πόσο πολύ στ΄αλήθεια, θα πρέπει να δοθεί έμφαση και στην καλή πνευματική κατάσταση των συζύγων γενικά, αλλά και στις λεπτομέρειες της πρακτικής χριστιανικής ζωής τους καθημερινά. Αλλά γι΄αυτό το θέμα θα μιλήσουμε στη συνέχεια.
Πηγή: Μπορεί να υπάρξει… ευτυχισμένος γάμος, Dr Ανανίας Καβάκας
